Tolken van levensbelang in het ziekenhuis 

Goede communicatie in het ziekenhuis is belangrijk. De gevolgen van miscommunicatie en misverstanden door taal- en cultuurbarrières binnen de zorg kunnen namelijk grote gevolgen hebben. Gevolgen die zijn te voorkomen door de inzet van tolken. “Door professionele tolken in te zetten, verbeteren we de kwaliteit van de zorg.” 

Dat zegt Ilse Wagemans. Zij werkt als stafmedewerker diversiteit bij het AZ Turnhout. In die rol houdt zij zich veel bezig met het thema diversiteit en interculturaliteit. Een thema waar veel aandacht voor nodig is. “We willen meer bewustwording creëren rondom dit thema. Zorg is een basisrecht en begrijpen worden en kunnen begrijpen is dat ook.” 

Betere zorg leveren

Ilse heeft, in samenwerking met de stuurgroep en werkgroep ‘diversiteit’ een diversiteitsbeleid uitgewerkt binnen het ziekenhuis, en maakt zich hard voor de inzet van tolken. “Een tolk kan het verschil maken. Dat werkt door op meerdere vlakken. Wanneer arts en patiënt elkaar beter begrijpen, wordt de diagnose sneller gesteld en krijgt de patiënt sneller de juiste behandeling.” 

Dit kan volgens Ilse, gebaseerd op literatuuronderzoek, positieve gevolgen hebben voor de behandeling. “De behandeling kost door goede communicatie vaak minder tijd en zo kan in veel gevallen zelfs een toekomstige ziekenhuisopname worden voorkomen.” 

Meer inzet van tolken

Binnen het AZ Turnhout wordt er inmiddels steeds meer gebruik gemaakt van tolken. “Naast sociaal tolken, maken we ook gebruik van tolken van Global Talk. Dat heeft als voordeel dat we niet enkel meer op reservering hoeven te werken en ook buiten kantooruren snel en eenvoudig tolken kunnen inschakelen. Daardoor is de toegankelijkheid aanzienlijk verbeterd.” 

Een stukje bewustwording bij artsen en verpleegkundigen helpt daarin ook mee. “We werken inmiddels met een beslisboom binnen ons taalbeleid. Dat helpt zorgverleners om te bepalen wanneer er wel of geen tolk nodig is. Voor eenvoudige zaken en gesprekken volstaat een vertaalapp, maar voor complexe zaken zoals ontslaggesprekken, behandelingen en diagnoses, zetten we bij voorkeur een professionele tolk in.” 

Mooie ontwikkelingen

Ilse is erg blij met die huidige ontwikkelingen. Vroeger ging het er namelijk anders aan toe. “In het verleden werd er meer verantwoordelijkheid bij de patiënt gelegd. Hij moet maar Nederlands spreken of hulpverleners probeerden de communicatie aan te gaan met hand en tand. Dat is gevaarlijk én kan leiden tot miscommunicatie. Familieleden of kennissen die als tolk fungeren zijn hier niet altijd toe in staat. Ze kunnen informatie achterhouden om bijvoorbeeld de patiënt te beschermen, maar daarnaast zijn ze ook niet opgeleid om te tolken. Tolken is een vak, dat kan niet iedereen zomaar.” 

Gelukkig begint die boodschap meer en meer te landen. “We merken in ons ziekenhuis soms nog weerstand. Bijvoorbeeld omdat zorgverleners denken dat het met een tolk meer tijd kost, terwijl het uiteindelijk juist tijd bespaart op langere termijn. Er is ook een drempel om beroep te doen op een telefoontolk, omdat men niet weet hoe men hiermee moet omgaan. Zodra ze zien hoe vlot het werkt en hoeveel beter de communicatie loopt, geraken de zorgverleners overtuigd en schakelen ze vanaf dat moment sneller een tolk in.” 

Campagnes

Om meer draagvlak te creëren voert het AZ Turnhout regelmatig interne campagnes rondom het thema diversiteit. “We willen daarmee laten zien hoe belangrijk het is dat iedereen begrepen wordt en kan begrijpen binnen de zorg.  We willen de openheid naar patiënten vergroten en hen met respect en begrip benaderen en daarbij ook rekening houden met hun taal en cultuur.” 

Rekening houden met elkaar. Daar wordt het verschil gemaakt volgens Ilse. “Kleine misverstanden kunnen een grote impact hebben op de zorgrelatie. Als zorgverleners zich hier bewust van worden, kunnen we de zorg nog inclusiever en effectiever maken.” 

Stappen

De afgelopen jaren zijn er al mooie stappen gezet, maar er is nog altijd ruimte voor verbetering. “Er is gelukkig steeds meer aandacht voor taal- en cultuurbarrières binnen de zorg. Ook binnen de zorgopleidingen is er meer aandacht voor diversiteit. Dat is een positieve ontwikkeling waar we veel profijt van gaan hebben.” 

Volgens Ilse is het een proces waar tijd en geduld voor nodig is, al ziet de toekomst er rooskleurig uit. “Het geeft veel voldoening om te zien dat er vooruitgang wordt geboekt en dat anderstalige patiënten steeds beter begrepen worden. Hopelijk komt ooit mijn wens uit dat taal- en cultuurbarrières binnen de zorg overbrugbaar zijn.”